Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΜΑΤΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑΤου θανάση Δημ . Χρήστου
Το φύλλο των Βοιωτών γύρω στο 1125 με 1124 π.χ. μετακινήθηκε από την Άρνη της; Θεσσαλίας στη Βοιωτία , εξωθώντας σε σημαντικό βαθμό τους Μινύες και τους Καδμείους , απορροφώντας όσους απέμειναν και δίνοντας το όνομά τους στην ιδιαίτερή μας πατρίδα τη Βοιωτία .
Οι μετακινήσεις και οι συγκρούσεις αυτές είχαν όπως ήταν αναμενόμενο απήχηση στον πληθυσμικό ιστό όλων των Βοιωτικών πόλεων . Γύρω στα 1100 π.χ., οι Αρναίοι Βοιωτοί κατάφεραν και σύμπηξαν το πρώτο << Κοινόν των Βοιωτών >> , που ήταν ουσιαστικά η πρώτη Συνομοσπονδία των πόλεων της Βοιωτίας και είχε πρωτεύουσα την Κορώνεια και θρησκευτικό κέντρο τον Ναό της Ιτωνίας Αθηνάς .
Στα χρόνια αυτά το Άρμα έπαιξε σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της Τετρακωμίας .που υποστήριζε κατά βάση την Τανάγρα , ανέπτυξε τις δικές του υποδομές , καλλιέργησε τον εύφορο κάμπο που βρισκόταν γύρω του , έκτισε με τους προκομμένους κατοίκους του το Κάστρο αυτό που υπολείμματα τους σώζονται έως τις ημέρες μας και γενικά δημιούργησε μια άνετη οικονομική επιφάνεια που του επέτρεπε να ζει πλουσιοπάροχα .
Οι Αρματηλάτες συμμετείχαν σε όλα τα δρώμενα των Ελληνίδων πόλεων της περιόδου , πήραν μέρος σε όλες σχεδόν τις μάχες για την αντιμετώπιση του εξ ανατολών κινδύνου , δηλαδή των Περσών και φυσικά έπαιξαν ρόλο και στον εμφύλιο σπαραγμό κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου ( 431 – 404 π.χ. ) .
Επίσης , οι Αρματηλάτες στήριξαν την προσπάθεια των Θηβαίων του Επαμεινώνδα και του Πελοπίδα να αναδειχθούν πρώτη δύναμη στον Ελληνικό κόσμο από το 371 π.χ., που διεξήχθη η μάχη των Λεύκτρων μέχρι το 362 π.χ., που έγινε η μάχη της Μαντινείας.
Στις 15 Μαρτίου 1311 διεξήχθη στα έλη της Κωπαίδας και κοντά στον Βοιωτικό Κηφισσό η ομόλογη μάχη η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον κατασφαγιασμό και την ήττα της Γαλλικής Φραγκοκρατίας από τους Καταλανούς .
Με την εξέλιξη αυτή επιβλήθηκαν οι Καταλανοί , δηλαδή η Ισπανική Φραγκοκρατία και αυτά έως το 1387 , οπότε εγκαταστάθηκε στην Βοιωτία και ευρύτερα στο χώρο της ανατολικής Στερεάς Ελλάδας , η δυναστεία του Φλωρεντινού Νέριου Ατζαγιόλι , δηλαδή η Φλωρεντινή Φραγκοκρατία .
Εδώ, όμως , θα πρέπει κανείς να σημειώσει ότι ο Καταλανός Ραμόν Ντε Βιλανόβα πήρε την πρωτοβουλία και το 1383 εγκατέστησε τους πρώτους Αρβανίτες , οι οποίοι ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι το θρήσκευμα θέλοντας με τον τρόπο αυτό να ενισχύσει τον εξασθενημένο πληθυσμιακό ιστό της Βοιωτίας λόγω των επιδημιών , των επιδρομών , της πειρατίας και άλλα.
Την ίδια κίνηση εποικισμού της Βοιωτίας έκανε δέκα χρόνια αργότερα και ο Καταλανός Νέριος Ατζαγιόλι .
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Άρμα , αλλά και μια σχετικά μεγάλη σειρά χωριών γύρω από τον Ελικώνα και την Πάρνηθα να εποικιστούν με Χριστιανούς Ορθόδοξους Αρβανίτες , οι οποίοι ήσαν ακρίτες φύλακες των ανατολικών συνόρων της Ανατολικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και είχαν μετακινηθεί από τον κεντρικό άξονα της Ιλλυρίας .
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαίου του 1453 από τους Τούρκους και ο ευρύτερος χώρος της ανατολικής Στερεάς Ελλάδας έπεσε στα χέρια των Τούρκων λίγα χρόνια αργότερα και ειδικότερα το 1460 .
Τότε , όμως , οι Δερβενοχωρίτες αντιστάθηκαν στους Τούρκους και ύστερα από μια μακρά σειρά αντιπαραθέσεων κατάφεραν να κερδίσουν ένα καθεστώς αυτονομίας και αυτοδιοίκησης έναντι κάποιου φόρου , ένα καθεστώς αυτοδιοίκησης που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το καθεστώς της Μάνης και του Σουλίου .
Οι Αρματηλάτες την εποχή εκείνη στήριξαν θερμά και με όλες τους τις δυνάμεις το παράτολμο αυτό εγχείρημα των Δερβενοχωριτών και μάλιστα πολλοί από αυτούς μετεγκαταστάθηκαν στα Δερβενοχώρια .
Ακολούθησαν αυτό που λίγο πολύ έκαναν όλοι οι Έλληνες στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας να μετακινηθούν από τα πεδινά στα ορεινά και στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας όταν πλέον είχε αφυπνισθεί εθνικά ο Ελληνισμός και προετοιμαζόταν για την επανάστασή του να μετακινηθούν από τα ορεινά προς τα πεδινά .
Έτσι οι Αρματηλάτες είκοσι με τριάντα χρόνια πριν από την επανάσταση του 1821 μετακινήθηκαν από τα Δερβενοχώρια και εγκαταστάθηκαν εκ νέου στις πατρογονικές τους εστίες εξασφαλίζοντας μια σίγουρη οδό επικοινωνίας των Δερβενοχωρίων με τον Ευβοϊκό Κόλπο και το Αιγαίο πέλαγος .
Με την έκρηξη της επανάστασης του 1821 οι Αρματηλάτες εντάχθηκαν στα Ένοπλα σώματα του Αθανασίου Σκουρτανιώτη και του Κωνσταντίνου Βόγκλη επιδεικνύοντας τόλμη , σθένος και φρόνημα .
Έτσι λοιπόν πήραν μέρος στην απελευθέρωση της Θήβας στις 3 Απριλίου του 1821 που συντόνισε το πρωτοπαλίκαρο του Αθανασίου Διάκου , ο Βασίλειος Μπούσγος με τον Ιωάννη Λάππα και γενικά πήραν μέρος στις σημαντικότερες μάχες του αγώνα της ανεξαρτησίας , και εδώ θα αναφέρουμε ενδεικτικά την συμμετοχή αρκετών Αρματηλατών στη μάχη στη Γέφυρα της Αλαμάνας ( 23 Απριλίου 1821) , στο Χάνι της Γραβιάς ( 8 Μαίου 1821 ) , στα Βασιλικά ( 25 –26 Αυγούστου 1821 ) , στο ολοκαύτωμα της Αγίας Σωτήρας του Μαυροματίου ( 26 Οκτωβρίου 1825 ) , στη Μάχη της Αράχοβας ( 18 – 24 Νοεμβρίου 1826 ) , στη Μάχη της Πέτρας ( 12 Σεπτεμβρίου 1829) και αλλού .
Μετά την έλευση του Ιωάννη Καποδίστρια τον Ιανουάριο του 1828 και την ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους με τα τρία Πρωτόκολλα του Λονδίνου στις 22 Ιανουαρίου / 3 Φεβρουαρίου 1830 το Άρμα και οι κάτοικοί του συστρατεύθηκαν με υψηλό αίσθημα ευθύνης στην προσπάθεια θεμελίωσης και ανόρθωσης του κράτους καλλιεργώντας τον κάμπο και δημιουργώντας μια άνετη οικονομική επιφάνεια . Με τη θεσμοθέτηση του Διατάγματος της 18ης /30ης Σεπτεμβρίου 1834 περί μεταφοράς της πρωτεύουσας του Ελληνικού Κράτους από το Ναύπλιο στην Αθήνα , το Διοικητικό κέντρο της Ελλάδας ήλθε κοντύτερα στην Βοιωτία με αποτέλεσμα από τον Ιανουάριο του 1835 να σχεδιασθεί η διάνοιξη του δρόμου που ένωνε την Αθήνα , με την Θήβα , την Λιβαδειά και την Λαμία .
Κατόπιν οι Αρματηλάτες εργαζόμενοι με επιμέλεια , σύστημα και αποφασιστικότητα κατάφεραν να προκόψουν και να αναδειχθούν σε υπόδειγμα της ευρύτερης επαρχίας Θηβών .
Αξίζει στη συνάφεια αυτή να σημειωθεί και το όνομα του Αθανασίου Κυριάκου ( 1880 – 1971) , ο οποίος πήρε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα ( 1904 – 1908 ) , στους Βαλκανικούς Πολέμους ( 1912 – 1913 ) και στη Μικρασιατική Εκστρατεία ( 1919 – 1922) επιδεικνύοντας τόλμη και ευψυχία και ο οποίος αργότερα πήγε στην Αμερική όπου εργάστηκε , πλούτισε και επέστρεψε στην πατρίδα του οικονομικά ανεξάρτητος .
Την ίδια λίγο πολύ πορεία της προκοπής και της προόδου ακολούθησαν σχεδόν όλοι οι Αρματηλάτες σχεδόν όλοι οι Αρματηλάτες και έδωσαν το παρών τους σε όλους τους Εθνικούς Αγώνες , αλλά και στις ειρηνικές περιόδους δημιουργώντας έργα πνοής και ουσίας .
Σήμερα οι Αρματηλάτες ατενίζουν το μέλλον με ασφάλεια και αισιοδοξία στηριζόμενοι στις κατακτήσεις του παρελθόντος προκειμένου να δημιουργήσουν σπουδαιότερα και με μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο έργα για την προαγωγή της ζωής τους , τη διασφάλιση του βιοτικού τους επιπέδου και την προώθηση του πολιτισμού τους.
Ο κος Χρήστου τελειώνοντας την ομιλία του μνημόνευσε τον αγαπημένο και στην εφημερίδα μας Ταναγραϊκά – Νέα , μεστό και βαθυστόχαστο λόγο του Ρουμελιώτη αγωνιστή Γιάννη Μακρυγιάννη από τον επίλογο των απομνημονευμάτων του , ο οποίος έχει ως εξής .
Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί , να την φυλάμεν όλοι μαζί , και να μην λέγει ούτε ο δυνατός εγώ , ούτε ο αδύνατος . Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς εγώ ; όταν αγωνισθεί μόνος του και φτιάσει ή χαλάσει , να λέει εγώ . Όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φτιάνουν τότε να λένε εμείς . Είμαστε εις το εμείς και όχι εις το εγώ , και πράγματι οι συμπατριώτες μας Αρματηλατες υπηρέτησαν με υψηλό ήθος και συνέπεια το εμείς , παραμερίζοντας το εγώ .
Τον Μάιο του 1977 κυκλοφόρησε η πρώτη πολιτισική εφημερίδα του Νομού μας 'Αρμα' από τον πολιτιστικό σύλλογο Αρματος ' οι φίλοι του βιβλίου'. Έβγαλε 38 φύλλλα, είχε απήχηση σε όλο το Νομό και ξεπέρασε τα όριά του. Πρόβαλε πολιτιστικά ζητήματα, προώθησε τα έθιμα και τα ήθη της περιοχής και στάθηκε δείγμα ερασιτεχνική δημιουργίας. Έκλεισε για λόγους οικονομικούς του 1985. Ανήσυχα όμως τα νιάτα του Άρματος συνεχίζουν την πολιτιστική του δράση μέσα από το σύλλογό τους και εκφράζουν τους προβληματισμούς τους μέσα από το περιοδικό μας.
"Απόσπασμα".
Πηγή: Περιοδικό Παρέμβαση Ιούνης - Ιούλης 1988 Τεύχος 1ο. Έκδοση Πολιτιστικού συλλόγου Λάιος.
viotiashop.gr
Πηγή: Περιοδικό Παρέμβαση Ιούνης - Ιούλης 1988 Τεύχος 1ο. Έκδοση Πολιτιστικού συλλόγου Λάιος.
viotiashop.gr
